Dla przedsiębiorcy istotnym narzędziem w całym procesie podejmowania
decyzji nie tylko w sprawie sprzedaży firmy, ale również np. przed planowaną
fuzją, czy w związku z zamiarem przekształcenia firmy, jest poznanie jej realnej
wartości. Wiedza o realnej wartości swojego biznesu będzie mieć wpływ na
podejmowane decyzje także w przyszłości.
Zdjęcie: bizneskontakt.pl
Określenie realnej wartości prowadzonego biznesu jest kluczowym działaniem
przedsiębiorcy podejmowanym w przypadku sprzedaży firmy, fuzji, planowanego
dokapitalizowania spółki, czy też podejmowania współpracy z nowymi kontrahentami.
Poznanie realnej wartości firmy istotne jest nie tylko dla właściciela firmy, ale również dla
potencjalnych inwestorów.
Wycena wartości przedsiębiorstwa
Wycena wartości przedsiębiorstwa to proces skomplikowany i wieloaspektowy, który
pozwala na precyzyjne określenie ekonomicznej wartości firmy w danym momencie. Aby
przeprowadzić rzetelną wycenę, należy uwzględnić różne elementy i aspekty działalności
firmy, co pozwala na uzyskanie pełnego obrazu jej wartości.
Do kluczowych elementów realnej wyceny firmy należą:
2
- Bieżąca kondycja finansowa – analiza bilansu, rachunku zysków i strat oraz przepływów
pieniężnych (cash flow), ocena aktywów i zobowiązań firmy. - Potencjał wzrostu – prognozy przyszłych przychodów i zysków, ocena planów
rozwojowych i inwestycyjnych. - Pozycja na rynku – analiza konkurencyjności i udziału w rynku, ocena pozycji rynkowej
w kontekście trendów branżowych. - Ryzyko działalności – ocena ryzyka operacyjnego, finansowego, rynkowego i
regulacyjnego, analiza stabilności przychodów i zysków. - Aktywa niematerialne – wycena wartości marki, relacji z klientami, patentów, licencji i
innych aktywów niematerialnych.
Cel wyceny przedsiębiorstwa
Cel wyceny przedsiębiorstwa ma kluczowe znaczenie, ponieważ determinuje podejście i
metodykę procesu wyceny. Różne cele wyceny prowadzą do zastosowania różnych metod i
podejść, co podkreśla jej złożoność i wieloaspektowość. Oto szczegółowe omówienie celów
wyceny przedsiębiorstwa oraz ich wpływ na proces wyceny:
- Kupno lub sprzedaż firmy
- określenie wartości rynkowej: pomaga ustalić realistyczną cenę transakcyjną, która jest
akceptowalna dla obu stron – sprzedającego i kupującego. - negocjacje: wycena stanowi solidną podstawę do negocjacji warunków sprzedaży.
- Fuzje i przejęcia
- wartość synergii: umożliwia ocenę potencjalnych korzyści wynikających z połączenia
dwóch firm, takich jak redukcja kosztów, wzrost przychodów czy zwiększenie udziału w
rynku. - struktura transakcji: pomaga w ustaleniu struktury transakcji, w tym formy płatności
(gotówka, akcje) oraz warunków finansowych.
- Pozyskiwanie kapitału inwestycyjnego
- atrakcyjność inwestycyjna: prezentuje wartość firmy potencjalnym inwestorom, co może
ułatwić pozyskiwanie kapitału. - Wycena udziałów: umożliwia precyzyjne określenie wartości udziałów, które mogą być
oferowane inwestorom w zamian za kapitał.
- Restrukturyzacja finansowa
- ocena zdolności do spłaty zobowiązań: pomaga ocenić, czy firma jest w stanie spłacać
swoje zobowiązania finansowe oraz jakie działania restrukturyzacyjne są potrzebne. - przeprowadzenie reorganizacji: Dostarcza informacji niezbędnych do podejmowania
decyzji o restrukturyzacji aktywów, pasywów oraz struktury kapitałowej.
3
- Cele prawne i podatkowe
- zgodność z przepisami: umożliwia zgodność z przepisami prawnymi i podatkowymi
dotyczącymi wyceny przedsiębiorstw w różnych sytuacjach, takich jak spory sądowe,
rozliczenia podatkowe czy przeprowadzenie transakcji wewnątrzgrupowych. - optymalizacja podatkowa: pomaga w optymalizacji obciążeń podatkowych, np. poprzez
właściwe wycenienie aktywów niematerialnych.
- Strategiczne planowanie
- ocena wartości dla właścicieli: dostarcza właścicielom i menedżerom informacji o wartości
firmy, co jest kluczowe dla podejmowania decyzji dotyczących kierunków rozwoju,
inwestycji oraz strategii zarządzania. - monitorowanie efektywności: umożliwia ocenę efektywności operacyjnej i finansowej
przedsiębiorstwa, co pomaga w identyfikacji obszarów wymagających poprawy.
- Transakcje i wycena rynkowa
- określenie realnej ceny rynkowej: pomaga w ustaleniu wartości rynkowej
przedsiębiorstwa, co jest kluczowe przy sprzedaży firmy lub jej części, a także przy
pozyskiwaniu nowych partnerów biznesowych. - ocena wartości aktywów niematerialnych: wycena takich aktywów jak znaki towarowe,
patenty, czy relacje z klientami, co może mieć istotny wpływ na ogólną wartość firmy.
- Zarządzanie i kontrola
- monitorowanie wyników: pomaga zarządowi monitorować wyniki finansowe i operacyjne
firmy, co jest niezbędne do podejmowania świadomych decyzji zarządczych. - ocena wpływu zmian: umożliwia ocenę wpływu planowanych zmian strategicznych lub
inwestycji na wartość firmy, co jest kluczowe dla długoterminowego sukcesu
przedsiębiorstwa.
Należy wziąć pod uwagę, iż różnorodność celów wyceny przedsiębiorstwa wymaga
indywidualnego podejścia do każdej sytuacji, co podkreśla jej złożoność i znaczenie w
różnych obszarach działalności biznesowej. Każdy cel wyceny wpływa na wybór
odpowiednich metod i narzędzi analizy, co ma bezpośredni wpływ na wynik wyceny. W
związku z tym, dokładna i obiektywna wycena jest nie tylko miarą obecnej wartości firmy,
ale także narzędziem prognozującym jej przyszłe perspektywy rozwoju, co jest kluczowe dla
podejmowania strategicznych decyzji biznesowych.
Rodzaje i metody wyceny firmy
Rodzaje wyceny przedsiębiorstwa
4
Wycena przedsiębiorstwa może być przeprowadzana na różne sposoby, w zależności od
celu wyceny, dostępnych danych oraz poziomu szczegółowości analizy. Poniżej omówiono
trzy główne rodzaje wyceny przedsiębiorstwa: pełną, uproszczoną i kalkulacyjną.
- Pełna wycena
- kompleksowa ocena uwzględniająca wszystkie kluczowe elementy wymienione powyżej.
- stosowana w kontekście dużych transakcji korporacyjnych, takich jak fuzje i przejęcia, oraz
w procesach sądowych i restrukturyzacyjnych.
- Uproszona wycena przedsiębiorstwa
- szybsza i mniej szczegółowa analiza, często oparta na wybranych wskaźnikach
finansowych.
-stosowana w sytuacjach, gdzie nie jest wymagana pełna analiza, np. w wewnętrznych
decyzjach zarządczych.
- Kalkulacja wartości przedsiębiorstwa
- podstawowa ocena wartości, często oparta na metodzie majątkowej lub dochodowej.
- stosowana jako wstępna wycena lub w sytuacjach, gdzie dostępne są ograniczone dane
finansowe.
Metody wyceny przedsiębiorstw
W celu przeprowadzenia prawidłowej wyceny przedsiębiorstwa należy uwzględnić
szacunki dwóch aspektów: wartości majątku przedsiębiorstwa oraz stopnia zorganizowania
środków i czynników produkcji z punktu widzenia zdolności do przynoszenia zysków. Te
dwa podejścia zapewniają wszechstronny obraz wartości firmy, uwzględniając zarówno jej
zasoby materialne, jak i niematerialne oraz potencjał generowania przyszłych zysków.
Z kolei metody wyceny przedsiębiorstw są różnorodne i można je podzielić na cztery
grupy:
- Metody dochodowe – polegają na prognozowaniu przyszłych przepływów pieniężnych
firmy i dyskontowaniu ich do wartości bieżącej, przy użyciu odpowiedniej stopy
dyskontowej. - Metody majątkowe – polegają na ocenie wartości przedsiębiorstwa na podstawie jego
aktywów netto, czyli różnicy między aktywami a zobowiązaniami według wartości
księgowej. - Metody porównawcze – polegają na porównaniu wartości firmy do wartości innych,
podobnych przedsiębiorstw notowanych na giełdzie, używając wskaźników takich jak P/E
(cena do zysku) czy EV/EBITDA (wartość przedsiębiorstwa do zysku przed odsetkami,
podatkami, amortyzacją). - Metody mieszane – uwzględniają cechy i elementy podejścia dochodowego i
majątkowego.
5
Należy dodać, iż zrozumienie zalet i ograniczeń każdej metody wyceny jest bardzo istotne
dla dokonania prawidłowej wyceny przedsiębiorstwa. W praktyce często stosuje się
kombinację różnych metod, aby uzyskać pełniejszy i bardziej realny obraz wartości firmy.
Standardy i procedury wyceny
Wycena przedsiębiorstwa powinna być przeprowadzana zgodnie ze standardami, które
zapewniają rzetelność i obiektywność procesu. Do najważniejszych standardów należą:
Międzynarodowe Standardy Wyceny (IVS): Wytyczne opracowane przez
Międzynarodowy Komitet Standardów Wyceny (IVSC), które określają zasady i metody
wyceny aktywów.
Standardy Krajowe: W wielu krajach istnieją lokalne standardy i regulacje dotyczące
wyceny przedsiębiorstw, które należy uwzględniać.
Wykorzystanie profesjonalnych usług doradczych i analitycznych jest kluczowe dla
zapewnienia dokładnej i wiarygodnej wyceny, która może służyć jako podstawa do
podejmowania strategicznych decyzji biznesowych.
