Kraków zaprezentował projekt budżetu na 2026 rok, oparty na dwóch równoległych celach: stopniowej poprawie kondycji finansów miasta oraz konsekwentnym zaspokajaniu potrzeb rozwojowych mieszkańców. Samorząd przyznaje, że 2026 rok nie przyniesie jeszcze ograniczenia deficytu, jednak wyraźne odwrócenie trendu i przywracanie równowagi budżetowej ma rozpocząć się w 2027 roku.

Na przyszły rok zaplanowano dochody rzędu ok. 10,162 mld zł oraz wydatki na poziomie ok. 11,3 mld zł, z czego ponad 1,4 mld zł to program inwestycyjny. Największe pozycje w strukturze wydatków to edukacja, transport i łączność oraz gospodarka komunalna i ochrona środowiska.

Dochody w 2026 roku

Udział miasta w PIT i CIT pozostanie głównym filarem budżetu – łącznie 6,1 mld zł (ponad 5,5 mld zł z PIT i ponad 0,5 mld zł z CIT), czyli o ok. 600 mln zł więcej niż w 2025 r. Wpływy te mają stanowić 60,3 proc. wszystkich dochodów. Na wzrost pracują zmiany w systemie finansowania samorządów oraz rosnąca liczba mieszkańców, zatrudnienia i wynagrodzeń. Efekt przynosi też zachęcanie do rozliczania PIT w Krakowie – pozyskanie w tym roku 33 tys. nowych podatników szacuje się na ok. 130 mln zł dodatkowych wpływów.

Dochody własne (podatki i opłaty lokalne, mienie, sprzedaż biletów komunikacji miejskiej i inne) oszacowano na ok. 3,2 mld zł, czyli 32 proc. całości. Subwencje i dotacje z budżetu państwa mają wynieść ok. 591 mln zł (5,8 proc.), a środki zagraniczne na inwestycje – ok. 197 mln zł (1,9 proc.).

Wydatki i priorytety

Wydatki ogółem zaplanowano na ok. 11,3 mld zł, z czego 9,7 mld zł to zadania bieżące, a ok. 1,6 mld zł – wydatki majątkowe. Największe udziały w wydatkach ogółem mają: edukacja (ok. 35 proc.), transport i łączność (19 proc.) oraz gospodarka komunalna i ochrona środowiska (11 proc.).

Miasto kontynuuje dyscyplinę po stronie kosztów bieżących, równolegle wzmacniając stronę dochodową. Celem na najbliższy horyzont jest dodatni wynik operacyjny i stopniowo rosnąca nadwyżka, zwiększająca zdolność finansowania inwestycji bez nowych długów. W inwestycjach nacisk położono na bezzwrotne źródła – ponad 140 mln zł zewnętrznych środków zagranicznych i ponad 128 mln zł krajowych pokryje łącznie blisko 1/5 ogólnomiejskich nakładów inwestycyjnych.


Najważniejsze inwestycje 2026

Transport i łączność tradycyjnie dominują w planie inwestycji – łącznie 693 mln zł, czyli około połowa całej puli. Największym zadaniem będzie finał budowy tramwaju do Mistrzejowic (KST IV) – 250 mln zł.

  • Modernizacje i budowy torowisk (m.in. ciąg ul. Starowiślnej, Straszewskiego, Karmelickiej) oraz nowe węzły przesiadkowe z P&R (np. Bronowice) i przystanki SKA (Kraków Prądnik Czerwony).
  • Rozbudowy i przebudowy ulic w różnych częściach miasta (m.in. Kocmyrzowska, Stelmachów i Piaskowa, Tyniecka, Niebyła), nowe drogi dla rowerów (np. wzdłuż al. Pokoju, ul. Walerego Sławka, ul. Jancarza), modernizacja oświetlenia z rozwiązaniami „smart”.
  • Programy pakietowe: modernizacje dróg (20 mln zł), budowa chodników (20 mln zł), ścieżki rowerowe (3,8 mln zł), modernizacje torowisk (3,5 mln zł), sygnalizacje i doświetlenia przejść (3 mln zł), nowe miejsca postojowe (2 mln zł).

Drugi filar inwestycji to ochrona i kształtowanie środowiska: modernizacje parków (m.in. Planty, Planty Podgórskie, bulwary wiślane, park Kolejowy, park przy dworze Czeczów, Białe Morza), wykupy terenów pod zieleń (np. Zakrzówek, park Woźniców), inwestycje przeciwpowodziowe (przepompownie, urządzenia podczyszczające, kanał ulgi na Sudole Dominikańskim), rewitalizacja kwartałów Nowej Huty, modernizacja toalet, mała retencja i termomodernizacje budynków.

W obszarze pomocy społecznej oraz sportu i rekreacji plan obejmuje m.in. budowę 11 nowych żłobków i modernizację dwóch kolejnych, likwidację barier architektonicznych (w tym windy w budynkach komunalnych) oraz specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. Przewidziano też budowy i modernizacje obiektów sportowych: sale gimnastyczne, hale, pływalnie i kompleksy (m.in. KSOS przy al. Powstania Warszawskiego, ZSS nr 1, KS Clepardia, ul. Monte Cassino, SP 129 i os. Wolica).

W oświacie zaplanowano nowe szkoły (m.in. przy ul. bp. Albina Małysiaka, ul. Na Załęczu, w rejonie ul. Dekerta i Portowej), rozbudowy istniejących placówek (m.in. SP 124, ZSP nr 9 i nr 8, ZPRS, SP 54 z SP 133, ZSP nr 15 i nr 14) oraz kontynuację termomodernizacji budynków oświatowych.

„Pakt dla krakowskich osiedli” i lokalny zwrot

Miasto kontynuuje zmianę paradygmatu – mniej wielkich, jednorazowych projektów, więcej interwencji lokalnych poprawiających codzienny komfort życia i wyrównujących jakość infrastruktury w całym Krakowie. Kierunek ten wzmacnia prezydencka inicjatywa „Pakt dla krakowskich osiedli”, której docelowy budżet to 500 mln zł na chodniki, remonty nakładkowe, doświetlenia przejść, wymianę opraw oświetleniowych oraz nowe wiaty i ławki.

Nowe przedsięwzięcia: „Da Się!” i „ławki dialogu”

Choć ponad 90 proc. programu inwestycyjnego to kontynuacje, w budżecie znalazł się pakiet nowych zadań. Inicjatywa „Da Się!” odblokowuje projekty dotąd uznawane za trudne do realizacji, m.in.: Muzeum Rzeki Wisły w dawnym CORT, kładkę pieszo–rowerową nad torami na Żabińcu, przejście dla pieszych przy pl. Bohaterów Getta, zielone place przed Magistratem i na pl. Wielkiej Armii Napoleona, rewitalizację ronda Mogilskiego i pl. św. Marii Magdaleny oraz kładkę nad Białuchą.

Efektem „ławek dialogu” z mieszkańcami są dodatkowe zadania, m.in.: rozbudowa ul. Szafrana, połączenie ul. Fredry z ul. Przyjaźni Polsko‑Węgierskiej, przebudowa ul. Starowolskiej, ekrany akustyczne przy ul. Klasztornej, zatoki autobusowe przy ul. Brożka (Borsucza), przygotowania do linii tramwajowej na os. Złocień, modernizacje na Plantach Bieńczyckich, modernizacja placu zabaw przy ul. Łopackiego, modernizacja XLIII LO oraz budowa sali gimnastycznej przy SP 32.

Bliżej dzielnic i większy udział mieszkańców

Pula inwestycyjna w dyspozycji dzielnic wzrośnie w 2026 r. do ponad 23 mln zł (w 2025 r. było to 19,6 mln zł, w 2024 r. – 14 mln zł). Całościowe budżety dzielnic również rosną – z 84,226 mln zł w 2025 r. do 99,226 mln zł w 2026 r., z planem podwojenia do 144,226 mln zł w latach 2025–2029.

W 2026 r. uruchomione mają zostać także „małe konsultacje” i referenda dzielnicowe. Wnioski o referendum będzie mogła złożyć rada dzielnicy (większość 3/5), prezydent, rada miasta lub 10 proc. mieszkańców danej dzielnicy. Głosowanie – maksymalnie raz w roku – ma dotyczyć spraw mieszczących się w budżecie jednostki pomocniczej, takich jak inwestycje lokalne czy funkcjonowanie infrastruktury komunalnej.

Źródło: krakow.pl