Kraków prezentuje projekt uchwały, który ma rozszerzyć udział mieszkańców w decyzjach dotyczących ich najbliższego otoczenia. Miasto stawia na dwa nowe narzędzia partycypacji: uproszczone małe konsultacje na poziomie dzielnic oraz referenda dzielnicowe. Władze podkreślają, że to inwestycja w demokrację lokalną i kapitał społeczny, a rozwiązania mają charakter pionierski w skali kraju.
Cel i tło zmian
Proponowane przepisy mają uporządkować i przyspieszyć procesy dialogu społecznego, tak aby opinie mieszkańców były uwzględniane na wczesnym etapie planowania inwestycji i projektów miejskich. Projekt omówiono już z komisją dialogu obywatelskiego Rady Miasta oraz radami dzielnic, a wkrótce ruszą otwarte konsultacje, w których będą mogli wziąć udział wszyscy krakowianie i krakowianki.
Małe konsultacje – szybka reakcja na lokalne potrzeby
Małe konsultacje to przyspieszona, uproszczona forma dialogu prowadzona na poziomie dzielnicy. Mają służyć sprawom ważnym lokalnie, takim jak zagospodarowanie skwerów, drobne elementy infrastruktury czy organizacja ruchu w najbliższej okolicy, bez konieczności uruchamiania pełnej procedury konsultacyjnej.
Wniosek o ich przeprowadzenie będzie mogła złożyć rada dzielnicy, grupa co najmniej 20 mieszkańców danej dzielnicy lub cztery organizacje pozarządowe. Dla porównania, w standardowym trybie próg jest wyższy i wynosi 300 mieszkańców lub osiem organizacji pozarządowych.
Małe konsultacje mają trwać od 14 do 30 dni, a sprawozdanie z ich przebiegu ma być publikowane w ciągu 30 dni (zamiast 60–90 dni przewidzianych w klasycznej procedurze). Formy pracy zostaną dopasowane do skali dzielnicy i obejmą m.in. narady sąsiedzkie, spacery badawcze, warsztaty projektowe, ankiety online i papierowe, zbieranie opinii przez narzędzia elektroniczne oraz dyżury konsultacyjne z ekspertami.
Referendum dzielnicowe – nowy wymiar lokalnych decyzji
Drugim filarem zmian jest referendum dzielnicowe – mechanizm, który umożliwi mieszkańcom rozstrzyganie najważniejszych kwestii lokalnych, w szczególności dotyczących inwestycji i funkcjonowania infrastruktury komunalnej w ramach budżetu dzielnicy. To pierwsze w Polsce systemowe uregulowanie takiego głosowania na poziomie jednostki pomocniczej gminy.
Referendum będzie można przeprowadzić maksymalnie raz w roku w danej dzielnicy. Zainicjować je może rada dzielnicy (uchwałą podjętą większością 3/5 głosów), prezydent miasta, Rada Miasta lub grupa stanowiąca 10 proc. mieszkańców dzielnicy posiadających czynne prawo wyborcze.
Wyższe standardy i harmonogram
Projekt wzmacnia planowanie i standaryzację konsultacji – mają one zaczynać się możliwie wcześnie, by realnie wpływać na kształt inwestycji i projektów. Po zakończeniu konsultacji społecznych i przyjęciu uchwały przez Radę Miasta przepisy mogą wejść w życie najprawdopodobniej na początku przyszłego roku.
Koszty i informowanie mieszkańców
Małe konsultacje nie wymagają dodatkowych nakładów finansowych. Referendum dzielnicowe będzie finansowane z budżetu miasta w ramach środków przypisanych danej dzielnicy i może odbywać się tylko raz w roku. Miasto zapowiada szeroką komunikację – informacje będą dostępne na miejskich stronach i w mediach społecznościowych, w biuletynach dzielnicowych oraz w aplikacji mKrakow.
Najważniejsze założenia w skrócie
- Dwa nowe narzędzia: małe konsultacje oraz referendum dzielnicowe.
- Niższe progi inicjowania małych konsultacji: rada dzielnicy, 20 mieszkańców lub 4 NGO.
- Szybszy tryb: 14–30 dni na konsultacje, 30 dni na publikację sprawozdania.
- Referendum raz w roku w dzielnicy; inicjatorzy: prezydent, Rada Miasta, rada dzielnicy (3/5 głosów) lub 10 proc. mieszkańców.
- Zakres referendów: sprawy zgodne z prawem i strategiami miasta, mieszczące się w budżecie dzielnicy.
- Wejście w życie: po konsultacjach i przyjęciu uchwały, prawdopodobnie na początku przyszłego roku.
Źródło: krakow.pl
