Wiosna to czas, gdy przyroda budzi się do życia, a wraz z nią pojawiają się pierwsze grzyby. Choć większość grzybiarzy kojarzy sezon z późnym latem i jesienią, kwiecień również oferuje ciekawe możliwości dla miłośników leśnych zbiorów. Wczesnowiosenne grzyby są nie tylko smaczne, ale i często mniej znane, co czyni ich poszukiwanie jeszcze bardziej ekscytującym. W tym artykule przyjrzymy się, jakich grzybów warto szukać w kwietniu, gdzie ich szukać i na co zwrócić uwagę podczas zbiorów.

Dlaczego warto szukać grzybów w kwietniu?

Kwiecień to miesiąc przejściowy – dni stają się coraz dłuższe, temperatury rosną, a wilgotność gleby po zimie sprzyja rozwojowi niektórych gatunków grzybów. Choć wybór nie jest tak szeroki jak jesienią, to jednak można znaleźć kilka wyjątkowych i cenionych kulinarnie okazów.

Wczesnowiosenne grzyby są często mniej narażone na zanieczyszczenia i pasożyty, a ich zbieranie może być doskonałą okazją do aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu. Dodatkowo, mniejsza liczba grzybiarzy w tym okresie oznacza większe szanse na udane zbiory.

Najczęściej spotykane grzyby w kwietniu

Smardze – królowie wiosennych grzybów

Smardze (Morchella spp.) to jedne z najbardziej poszukiwanych grzybów wiosennych. W Polsce występują m.in. smardz jadalny (Morchella esculenta) i smardz stożkowaty (Morchella conica). Są cenione za wyjątkowy smak i aromat, a także za walory zdrowotne – zawierają m.in. przeciwutleniacze i witaminy z grupy B.

Warto jednak pamiętać, że smardze są objęte częściową ochroną gatunkową. Zbieranie ich jest dozwolone tylko na terenach nieobjętych ochroną przyrody, np. poza parkami narodowymi i rezerwatami. Przed zbiorem warto zapoznać się z lokalnymi przepisami.

Piestrzenica kasztanowata – grzyb kontrowersyjny

Piestrzenica kasztanowata (Gyromitra esculenta) to grzyb, który często pojawia się w kwietniu, szczególnie na piaszczystych glebach i w borach sosnowych. Choć dawniej uważana była za jadalną po odpowiednim przygotowaniu, dziś uznawana jest za silnie trującą. Zawiera gyromitrynę – toksynę, która może prowadzić do uszkodzenia wątroby i nerek.

Ze względu na ryzyko zatrucia, piestrzenicy nie zaleca się zbierać ani spożywać, mimo że w niektórych krajach (np. w Finlandii) jest dopuszczona do obrotu po odpowiednim przetworzeniu.

Czarka szkarłatna – ozdoba wiosennego lasu

Czarka szkarłatna (Sarcoscypha coccinea) to efektowny grzyb o intensywnie czerwonym kolorze, który pojawia się już w marcu i kwietniu. Rośnie na martwym drewnie w wilgotnych lasach liściastych. Choć nie jest powszechnie zbierana do celów kulinarnych, jest jadalna i może stanowić ciekawy dodatek do potraw, np. jako dekoracja sałatek.

Gdzie szukać grzybów w kwietniu?

Wczesnowiosenne grzyby preferują specyficzne warunki siedliskowe. Oto kilka wskazówek, gdzie warto ich szukać:

  • Smardze – często rosną w pobliżu topoli, jesionów i wiązów, na glebach bogatych w wapń. Można je znaleźć na skrajach lasów, w parkach i ogrodach.
  • Piestrzenice – preferują suche, piaszczyste gleby, szczególnie w borach sosnowych i na zrębach leśnych.
  • Czarki szkarłatne – występują na wilgotnych, próchniejących gałęziach i pniach, często w dolinach rzek i strumieni.

Bezpieczeństwo i etyka zbierania grzybów

Zbierając grzyby w kwietniu, należy pamiętać o kilku zasadach:

  • Zbieraj tylko te grzyby, które potrafisz jednoznacznie zidentyfikować.
  • Unikaj zbierania grzybów w rezerwatach przyrody i parkach narodowych.
  • Nie niszcz grzybni – wykręcaj grzyby delikatnie lub ścinaj nożem.
  • Nie zbieraj grzybów objętych ochroną gatunkową.

Warto również korzystać z aplikacji mobilnych i atlasów grzybów, które pomagają w identyfikacji gatunków. W razie wątpliwości lepiej zrezygnować ze zbioru niż ryzykować zatrucie.

Studium przypadku: Smardze w Dolinie Baryczy

W Dolinie Baryczy, znanej z bogactwa przyrodniczego, w ostatnich latach odnotowano wzrost liczby smardzów w kwietniu. Według danych Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, w 2022 roku zgłoszono ponad 150 stanowisk smardzów w okolicach Milicza.