W niedzielne popołudnie 26 października remiza OSP w Łososinie Górnej stała się miejscem refleksji nad pamięcią i historią. Spotkanie, zorganizowane tuż przed uroczystościami Wszystkich Świętych i Dniem Zadusznym, poświęcono zarówno działaniom na rzecz ratowania zabytkowych nagrobków, jak i najnowszym badaniom nad dziejami miejscowej parafii.

Robert Kowalski – historyk, muzealnik oraz Radny Miasta Limanowa, a zarazem inicjator corocznej zbiórki – przedstawił efekty ostatniej kwesty. Dzięki wsparciu mieszkańców, Starostwa Powiatowego w Limanowej i firmy Gold Drop Sp. z o.o. odrestaurowano dwa obiekty: kamienny nagrobek z żeliwnym krzyżem oraz grobowiec wykonany z piaskowca. – Ocalamy nie tylko materiał, ale pamięć o tych, którzy współtworzyli naszą wspólnotę – podkreślał. Na koniec zaprosił do udziału w V jubileuszowej kweście zaplanowanej na 2 listopada na łososińskiej nekropolii.

Naukowe odkrycia: gdzie był pierwszy cmentarz?

Druga część spotkania miała charakter popularnonaukowy i przyniosła zaskakujące wnioski. W referacie zatytułowanym „Tam nadal słychać ciche modlitwy i upadające łzy. Cmentarz epidemiczny w Łososinie Górnej… ale czy tylko?” Kowalski przedstawił tezę, że pierwszy cmentarz parafialny, powstały po dekrecie cesarza Józefa II z 1783 roku, znajdował się nie przy dzisiejszej ulicy Łososińskiej, lecz w rejonie obecnego Osiedla Zielonego. Teren znany dziś jako „cmentarz choleryczny” miał pierwotnie pełnić funkcję nekropolii parafialnej, a jego przeznaczenie zmieniło się wraz z epidemiami i przekształceniami przestrzennymi wsi.


Badacz oparł ustalenia na szerokiej kwerendzie: dokumentach z Archiwum Diecezjalnego w Tarnowie i Archiwum Parafialnego w Łososinie Górnej, dawnych mapach katastralnych oraz pracach terenowych. Wiele wskazuje, że na obszarze dawnego cmentarza mogą zalegać fragmenty kamiennych płyt. Jedną z nich zarejestrowano na fotografiach archiwalnych, co wzmacnia hipotezę o istnieniu wcześniejszej, parafialnej nekropolii. Potwierdzenie jej w badaniach terenowych pozwoliłoby dopisać nowy rozdział do historii parafii.

Upamiętnienie dawnej nekropolii

Podczas spotkania poinformowano także o przygotowywanym przez władze miasta projekcie rewitalizacji i godnego upamiętnienia miejsca, w którym mogą spoczywać pierwsi parafianie Łososiny Górnej.

Dyskusja i jubileusz

W żywej dyskusji o przeszłości miejscowości wzięli udział m.in.: Jacenty Musiał, dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Starej Wsi; Daniel Łącki, przewodniczący Rady Gminy Tymbark; Karol Wojtas, społeczny opiekun zabytków; Krzysztof Biernat, nauczyciel historii w SP nr 4 w Limanowej; Anastazja Brajner z Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Limanowej oraz Henryk Surma z OSP Łososina Górna. W roku zamknięcia obchodów 700-lecia wspólnoty parafialnej te głosy wybrzmiały szczególnie mocno, przypominając, że historia to przede wszystkim ludzie i miejsca, które wciąż przemawiają do naszej pamięci.

Źródło: miastolimanowa.pl