Prestiżowa Nagroda Dziedzictwa Europejskiego / Nagroda Europa Nostra 2025 trafiła do Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego, jednego z najważniejszych wydarzeń popularyzujących bogactwo i różnorodność dziedzictwa regionu. Wyróżnienie w imieniu organizatorów odebrał Tomasz Włodarski, dyrektor Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie.

Uroczystość w Muzeum Lotnictwa Polskiego

Wręczenie nagrody odbyło się w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, w obecności licznych gości, gospodarzy i partnerów Dni Dziedzictwa oraz przedstawicieli instytucji kultury i władz wojewódzkich. Spotkanie otworzyła Monika Gubała, dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego, po czym głos zabrał dyrektor muzeum, Tomasz Kosecki.

Wykład inauguracyjny pt. „Przyszłość przeszłości” wygłosił prof. dr hab. Jacek Purchla. Podkreślił, że istotą dziedzictwa są ludzie, a jego sens wyraża się w trwaniu, kontynuacji i świadomym korzystaniu z przeszłości dla współczesnych celów. Zaznaczył też, że to jeden z najważniejszych zasobów strategicznych Europy, istniejący tylko dzięki społecznemu zrozumieniu jego wartości.

Wyróżnienie w kategorii „Zaangażowanie obywatelskie i podnoszenie świadomości”

Kulminacją wydarzenia było przekazanie Małopolskim Dniom Dziedzictwa Kulturowego Nagrody Europa Nostra 2025 w kategorii „Zaangażowanie obywatelskie i podnoszenie świadomości”. W imieniu federacji Europa Nostra wyróżnienie wręczyli prof. dr hab. Jacek Purchla, jej wiceprezydent, oraz Agata Wąsowska-Pawlik, członkini Zarządu.

Profesor zwrócił uwagę, że to jedna z najbardziej wymagających dziedzin, bo spoczywa na niej odpowiedzialność za popularyzację i rozwój dziedzictwa. Podkreślił, że Dni Dziedzictwa w znaczący sposób odbudowują i umacniają lokalną świadomość w Małopolsce, co wobec historycznych zawirowań w regionie było i pozostaje zadaniem kluczowym.


Podziękowania organizatorów

Nagrodę odebrał dyrektor MIK w Krakowie Tomasz Włodarski, dziękując federacji Europa Nostra, jej krakowskiemu oddziałowi oraz dawnym i obecnym władzom Województwa Małopolskiego – w tym marszałkowi Łukaszowi Smółce, członkini Zarządu Iwonie Gibas i dyrektor Monice Gubale. Wymienił także byłych dyrektorów, koordynatorów i pracowników MIK, a także gospodarzy i właścicieli obiektów, wolontariuszy, regionalistów, przewodników i edukatorów współtworzących każdą edycję wydarzenia.

Artystyczny finał: „Limanowa. Wyświetlone”

Po oficjalnej części zaprezentowano animację „Limanowa. Wyświetlone” z muzyką na żywo autorstwa Miłosza Skwiruta. Film złożony z ponad stu archiwalnych fotografii i nagrań przywołał postać Klementyny Zubrzyckiej-Bączkowskiej, farmaceutki i pasjonatki fotografii, która dokumentowała przedwojenną Limanową i okolice. Oprawę muzyczną zapewnił kwartet jazzowy Miłosza Skwiruta oraz zespół Limanowianie pod dyrekcją Jacka Smagi; zabrzmiały m.in. trombita i dzwonki pasterskie w nowoczesnej aranżacji.

Gala w Brukseli i laureaci

Uroczystość w Krakowie poprzedziła międzynarodowa gala 13 października w Brukseli, podczas której uhonorowano 30 laureatów w kategoriach: Konserwacja i adaptacja; Badania; Edukacja, szkolenia i umiejętności; Zaangażowanie obywatelskie i podnoszenie świadomości; Mistrzowie dziedzictwa. Gospodarzami byli Glenn Micallef, komisarz UE odpowiedzialny m.in. za kulturę i sport, prof. dr Hermann Parzinger, prezydent wykonawczy Europa Nostra, oraz Sneška Quaedvlieg-Mihailović, sekretarz generalna federacji.

Nagroda Dziedzictwa Europejskiego / Nagroda Europa Nostra, przyznawana wspólnie przez Komisję Europejską i federację Europa Nostra, uchodzi za jedno z najważniejszych europejskich wyróżnień w obszarze dziedzictwa kulturowego. Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego są jednym z dwóch polskich laureatów tegorocznej edycji obok EC1 Łódź – Miasto Kultury, nagrodzonego w kategorii „Konserwacja i adaptacja”.

Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego – o inicjatywie

Dni Dziedzictwa to wydarzenie obecne w Małopolsce od 1999 roku, zainicjowane przez władze województwa. Od 2002 roku ich organizatorem jest Małopolski Instytut Kultury w Krakowie. Celem jest podnoszenie świadomości na temat regionalnego dziedzictwa poprzez udostępnianie miejsc i obiektów stanowiących cenne świadectwa przeszłości.

Co roku w maju uczestnicy mogą odwiedzać mniej znane lokalizacje oraz spojrzeć na te rozpoznawalne z nowej perspektywy. W programie znajdują się m.in. kościoły i klasztory, muzea, pałace, zabytkowe obiekty przemysłowe oraz dawne dwory i domostwa. Oferowane są oprowadzania i spacery z przewodnikami, warsztaty dla dzieci i dorosłych, wykłady, wystawy i wydarzenia artystyczne. Każdą edycję spaja inny temat przewodni, który pozwala reinterpretować rzemiosło, architekturę, dziedzictwo przemysłowe i niematerialne formy kultury, a także podejmować aktualne kwestie istotne dla współczesności.

Dotychczas w Dniach Dziedzictwa uczestniczyło ponad 300 tys. osób. Zaprezentowano 300 obiektów przy współpracy z blisko 500 partnerami lokalnymi i regionalnymi. Wydarzenie wzmacnia więzi społeczne, budując poczucie dumy i odpowiedzialności za wspólne dziedzictwo.

Źródło: malopolska.pl