Transplantacja to jedno z najpotężniejszych narzędzi medycyny – potrafi uratować ludzkie życie, przywrócić zdrowie, dać nadzieję tam, gdzie jej brakowało. Niestety, temat dawstwa narządów rzadko pojawia się w codziennych rozmowach, a decyzje w tym zakresie często zapadają w dramatycznych i emocjonalnie trudnych okolicznościach. Brak wcześniejszej rozmowy w rodzinie na temat potencjalnego dawstwa sprawia, że w chwili śmierci bliskiej osoby podjęcie decyzji o zgodzie na pobranie narządów jest jeszcze trudniejsze.
Dlatego tak ważne jest, aby budować świadomość społeczną, prowadzić edukację i zachęcać do refleksji nad tym, czym jest dawstwo narządów. Rozmowa z bliskimi „na spokojnie”, zawczasu, może uczynić ten gest łatwiejszym – a dla wielu chorych dosłownie stać się ratunkiem i szansą na nowe życie.
Rodzina zmarłego, decydując się na wyrażenie zgody na pobranie narządów, staje się prawdziwymi cichymi bohaterami. W momencie osobistej straty podjęcie takiej decyzji, która przywróci zdrowie, nadzieję i życie wielu pacjentów, to gest głębokiego człowieczeństwa, solidarności i empatii – akt, którego wartości nie sposób wyrazić słowami.
W ramach realizacji krajowych procedur transplantacyjnych Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wadowicach współpracuje z Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnym do Spraw Transplantacji „Poltransplant” – jednostką podległą Ministrowi Zdrowia, odpowiedzialną za koordynację i nadzór nad pobieraniem oraz przeszczepianiem komórek, tkanek i narządów w Polsce i nie tylko.
Celem tej współpracy jest zapewnienie wysokiej jakości, bezpieczeństwa i zgodności z obowiązującym prawem podczas procedur związanych z dawstwem i przeszczepianiem narządów. Dzięki wsparciu Poltransplantu możliwe jest efektywne przekazywanie narządów do ośrodków transplantacyjnych, prowadzenie rejestrów dawców i biorców oraz organizacja specjalistycznych szkoleń dla personelu medycznego.
Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wadowicach od kilku lat przygotowywał się do wdrożenia procesu pobierania narządów do transplantacji. W ramach tych działań, w 2024 roku wprowadzono zestaw procedur operacyjnych dotyczących identyfikacji oraz zgłaszania potencjalnych dawców. Obejmują one między innymi:
- Stwierdzenie zgonu w mechanizmie śmierci mózgu,
- Identyfikację oraz zgłoszenie potencjalnego dawcy tkanek,
- Identyfikację i zgłoszenie potencjalnego dawcy narządowo-tkankowego zmarłego w mechanizmie śmierci mózgu.
Nasz szpital posiada odpowiednio wyposażony Blok Operacyjny, a także zespół wykwalifikowanych lekarzy, pielęgniarek operacyjnych oraz instrumentariuszek, co umożliwia realizację procedur transplantacyjnych zgodnie z obowiązującymi standardami medycznymi. Dodatkowo, w szpitalu wyznaczona została osoba odpowiedzialna za koordynację działań związanych z transplantacją – funkcję tę pełni Pielęgniarka Oddziałowa Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii Pani mgr Dorota Cygan, specjalistka w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki, posiadająca odpowiednie kwalifikacje, przeszkolenie i uprawnienia do bezpośredniej współpracy z Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnym do Spraw Transplantacji „Poltransplant”. W 2023 roku ukończyła Szkolenie z zakresu standardów szpitalnego systemu jakości w zakresie dawstwa i tkanek oraz ich wdrożenia. Szkolenie było realizowane przez Departament Lecznictwa Ministerstwa Zdrowia we współpracy z Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnym do Spraw Transplantacji „Poltransplant” jako jednostką patronującą. Program ten miał na celu podniesienie wiedzy i kompetencji niezbędnych do bezpośredniej współpracy koordynatora z Poltransplantem, zgodnie z obowiązującymi standardami prawnymi i medycznymi. Wcześniej, przed wdrożeniem procedur i wyznaczeniem koordynatora transplantacyjnego w ZZOZ w Wadowicach, w przypadku identyfikacji potencjalnego dawcy oraz uzyskaniu zgody rodziny na pobranie narządów, konieczne było przetransportowanie pacjenta do placówki w Krakowie. Tylko tam możliwe było przeprowadzenie dalszych etapów procedury transplantacyjnej zgodnie z obowiązującymi przepisami. – informuje ZZOZ w Wadowicach
Jak dochodzi do pobrania narządów od zmarłego dawcy?
- Stwierdzenie śmierci mózgu
Śmierć mózgu musi zostać rozpoznana zgodnie z obowiązującymi kryteriami medycznymi. Stanowi ona bezwzględny warunek dla pobrania narządów od osoby zmarłej. - Sporządzenie protokołu postępowania diagnostycznego
Diagnostyka obejmuje dwa etapy:
a) badanie kliniczne potwierdzające nieodwracalny bezdech i brak odruchów mózgowych
b) wykonanie badań dodatkowych, np. angiografii, EEG lub scyntygrafii mózgu - Rozmowa z rodziną dawcy
Po potwierdzeniu śmierci mózgu lekarz bądź koordynator transplantacyjny prowadzi rozmowę z rodziną zmarłego. Celem jest przekazanie informacji o możliwości pobrania narządów i uzyskanie zgody (jeśli nie ma wpisu w Rejestrze Sprzeciwów). - Stała opieka nad pacjentem
Do momentu pobrania, pacjent objęty jest intensywną opieką medyczną mającą na celu utrzymanie funkcji narządów. - Kontakt z Poltransplantem
Koordynator transplantacyjny zgłasza dawcę do Poltransplantu, który dokonuje alokacji narządów i koordynuje działania zespołów pobierających. - Pobranie narządów i zakończenie procedury
Zabieg pobrania narządów przeprowadzają zgodnie z obowiązującym protokołem wyspecjalizowane zespoły transplantacyjne. Narządy przekazywane są do odpowiednich ośrodków zgodnie z decyzją Poltransplantu.
Dzięki zgodzie rodziny osoby zmarłej, nawet kilka osób może otrzymać szansę na nowe życie lub powrót do zdrowia. To nie tylko piękny gest, ale ważna i trudna decyzja, dzięki której w tak dramatycznej chwili można podarować innym coś bezcennego – przyszłość.
Dziękujemy.
